เพราะฉะนั้นภาพที่เรามองเห็นจากตำนานก็คือว่า อย่างน้อยบริเวณเมืองหริภุญไชย หรือแม้แต่ลำปางเองก็มีบุคคลที่อาศัยอยู่แล้ว หลักฐานโบราณคดี ก็ได้บอกไว้ว่ามีกลุ่มคนอาศัยอยู่เพียงแต่ว่าในตำนานก็มีการกล่าวถึงการ อิทธิพลหรือว่าความเจริญทางด้านวัฒนธรรมหรือว่าทางด้านพระพุทธศาสนาก็ เคลื่อนตัวจากทางใต้ขึ้นมาทางภาคเหนือ ที่นี้นะคะ ก่อนที่เราจะพูดถึงประวัติศาสตร์ของเมืองหริภุญไชยเนี่ย มันก็มีการศึกษามีการค้นพบร่องรอยของบุคคลที่อาศัยอยู่แล้วนะคะในบริเวณนี้ ซึ่งอย่างที่ดิฉันได้เรียนให้ทราบก็คือว่ามันก็จะมีการค้นพบโครงกระดูกที่ บ้านวังไฮที่จังหวัดลำพูนนะคะ ซึ่งที่นี่ก็จะเป็นตัวอย่างของกลุ่มคนที่เป็นช่วงรอยต่อระหว่างสมัยประวัติ ศาสตร์ ไปจนถึงก่อนประวัติศาสตร์ถึงหลังประวัติศาสตร์ ที่บอกว่าก่อนประวัติศาสตร์ เพราะว่ามันมีการฝังศพนะคะ นี่คือโครงกระดูกและนี่คือหม้อที่บรรจุอัธฐิ เพราะฉะนั้นกลุ่มบุคคลที่อาศัยอยู่ที่บ้านวังไฮจึงเป็นเหมือนกับเป็นกลุ่ม บุคคลที่แสดงให้เห็นถึงการอยู่อาศัยของคนบริเวณเมืองลำพูนมาแล้ว สองก็คือว่ามันเป็นช่วงรอยต่อที่จะทำให้เราเห็นถึงวัฒนธรรมช่วงก่อนที่เราจะ รับพระพุทธศาสนาเข้ามา ทีนี้สำหรับศิลาจารึกเนี่ย ที่หริภุญไชยเราจะพบที่เป็นศิลาจารึกอักษรมอญโบราณ ภาษามอญ ซึ่งศิลาจารึกอันนี้นักวิชาการโดยเฉพาะอาจารย์ดร.ก่องแก้ว วัรประจักษ์ ที่เป็นผู้เชียวชาญทางด้านจารึก ที่ปัจจุบันอยู่ที่กรมศิลปากรที่กรุงเทพฯ ท่านก็ได้สันนิฐานว่า ศิลาจารึกอักษรมอญที่พบที่เมืองโบราณหริภุณไชยจำนวนสิบหลัก ก็มีลักษณะคล้ายๆกับศึลาจารึกมะยาเซดีที่พุกาม ซึ่งตัวอักษรของศิลาจารึกอันนี้จึงเป็นต้นแบบที่เรานำมาเทียบเคียงกับศิลา จารึกอักษรมอญที่พบที่หริภุณไชย
ดังนั้นศิลาจารึกทีพบที่หริภุณไชยจึงเป็นหลัก ฐานชิ้นสำคัญที่ทำให้เราทราบว่าอย่างน้อยในบริเวณหริภุณไชยก็มีคนที่ใช้ อักษรมอญ เนื่องด้วยว่าในจารึกเขียนไว้อย่างชัดเจนว่าข้าพเจ้า พระเจ้าสววาธิสิทธิหรือพระเจ้าสรรพสิทธิเป็นกษัตริย์ของคนในอาณาจักรมอญ เพราะฉะนั้นก็สามารถที่จะตีความได้ว่าเป็นคนมอญ หรือบุคคล กลุ่มคน ที่ใช้ภาษามอญซึ่งศิลาจารึกอันนี้ก็มีความสำคัญเนื่องด้วยว่า มันไม่ใช่เพียงแค่ว่าสามารถที่จะกำหนดอายุของจารึกได้ มันยังมีชื่อของกษัตริย์ที่เป็นบุคคลในทางประวัติศาสตร์ที่เป็นตัวตนจริงๆ สามารถอ้างอิงได้ ที่สำคัญก็คือว่าข้อความบางส่วนในศิลาจารึกจะมีการกล่าวถึงการบูรณะปฎิสัง ขรณ์ หรือการสร้างเจดีย์ ซึ่งตอนนี้ก็ยังเป็นที่ไม่กำหนดอายุแน่นอนว่าจริงๆแล้วที่กล่าวถึงการบูรณะ หรือการสร้างเจดีย์ มันคือการบูรณะในยุคหลังหรือการสร้างกันแน่ <ติดตามตอนต่อไป>
ดังนั้นศิลาจารึกทีพบที่หริภุณไชยจึงเป็นหลัก ฐานชิ้นสำคัญที่ทำให้เราทราบว่าอย่างน้อยในบริเวณหริภุณไชยก็มีคนที่ใช้ อักษรมอญ เนื่องด้วยว่าในจารึกเขียนไว้อย่างชัดเจนว่าข้าพเจ้า พระเจ้าสววาธิสิทธิหรือพระเจ้าสรรพสิทธิเป็นกษัตริย์ของคนในอาณาจักรมอญ เพราะฉะนั้นก็สามารถที่จะตีความได้ว่าเป็นคนมอญ หรือบุคคล กลุ่มคน ที่ใช้ภาษามอญซึ่งศิลาจารึกอันนี้ก็มีความสำคัญเนื่องด้วยว่า มันไม่ใช่เพียงแค่ว่าสามารถที่จะกำหนดอายุของจารึกได้ มันยังมีชื่อของกษัตริย์ที่เป็นบุคคลในทางประวัติศาสตร์ที่เป็นตัวตนจริงๆ สามารถอ้างอิงได้ ที่สำคัญก็คือว่าข้อความบางส่วนในศิลาจารึกจะมีการกล่าวถึงการบูรณะปฎิสัง ขรณ์ หรือการสร้างเจดีย์ ซึ่งตอนนี้ก็ยังเป็นที่ไม่กำหนดอายุแน่นอนว่าจริงๆแล้วที่กล่าวถึงการบูรณะ หรือการสร้างเจดีย์ มันคือการบูรณะในยุคหลังหรือการสร้างกันแน่ <ติดตามตอนต่อไป>
